تراژدی مرگ در رودخانه قزل‌اوزن، طولانی‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه استان زنجان و یکی از رودخانه‌های بزرگ و طولانی کشور که مدتی به دلیل کمی بارش‌ها و خشکسالی رقم خورده بود، حالا با رهاسازی آب از سد آیدوغموش میانه، جانی دوباره خواهد گرفت و شادی و خوشحالی کشاورزان حاشیه این رودخانه در طارم و زندگی دوباره را برای مردمان دیار زیتون و حیات‌وحش نادر این رودخانه به ارمغان خواهد آورد.

بزرگ‌ترین باغ زیتون کشور و شالیزارهای طارم در طول عمر بابرکت خود با چالش‌های زیادی دست و پنجه نرم کرده و با وجود همه آن‌ها تا به امروز سرزنده و پرشکوه دوام آورده و خیر و برکت خود را به سرزمین‌هایی که از آن عبور کرده هدیه داده است. هر چند کمبود بارش‌ها را بتوان به عنوان یکی از دلایل اصلی خشک شدن قزل‌اوزن قلمداد کرد اما نباید از این نکته غافل بود که با ورود به حریم رودخانه‌ها و حفر چاه‌های عمیق در طول چند دهه گذشته، به شکل بی‌رویه‌ای منابع آب منطقه استخراج شده که همین موضوع بر تنش‌های موجود در قزل‌اوزن دامن زده است.

جدای از این موضوعات، یکی از مشکلاتی که حوزه کشاورزی در کشور ما با آن دست و پنجه نرم می‌کند، کشت محصولات نامتناسب با اقلیم خشک و آب‌بر است، موضوعی که علی‌رغم همه اطلاع‌رسانی‌های انجام شده در  این زمینه، هنوز هم کشاورزان در برابر آن مقاومت می‌کنند، مقاومتی که سبب شده بخش کشاورزی به یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های مصرف آب تبدیل شود. به طور مثال کاشت برنج با توجه به شرایط کم‌آبی طارم در شرایط فعلی، منطقی به نظر نمی‌رسد.

حقیقت ماجرا درباره قزل‌اوزن این است که این روزها این رودخانه زیبا، حال و روز خوشی ندارد و رهاسازی آب از سد آیدوغموش تنها مُسکنی کوتاه‌مدت برای تر شدن لب‌های قزل‌اوزن است. پس نباید با این مُسکن دردهای این رودخانه پرآب دیروز و بی‌جان امروز به فراموشی سپرده شود. برای احیای پایدار قزل‌اوزن علاوه بر انجام پیگیری‌های لازم برای تکمیل سد پاوه‌رود چاره‌ای نداریم، جز اینکه رفتارمان را عوض کنیم و به حریم و بستر رودخانه احترام گذاشته و استفاده از آب‌های زیرزمینی را کمتر کرده و تغییر الگوی کشت را در دستور کارمان قرار دهیم.

با توجه به اینکه آب رهاسازی شده از سد آیدوغموش در حال طی کردن مسیرهای رودخانه قزل‌اوزن در طارم است، انتظار می‌رود به دلیل حجم پایین آب، کشاورزان به ویژه در بالادست در مصرف بهینه آب همکاری لازم را داشته باشند تا از خشک شدن مزارع کشاورزی در پایین‌دست جلوگیری شود. همچنین مسئولان متولی نیز باید نظارت کافی بر نحوه مصرف پمپاژها و انهار سنتی داشته باشند تا در طول جریان آب رهاسازی شده‌، توزیع عادلانه آب بین همه مناطق شهرستان طارم انجام گیرد.

و اما به عنوان سخن پایانی برای احیای قزل‌اوزن، همه باید دست به دست هم دهند، زیرا به قول ضرب‌المثل معروف ترکی: «بولاغا سو توکماغینان، بولاغ اولماز، بولاغ گورک اؤزونّن قینیه»

انتهای پیام

منبع:ایسنا