دادرسی، فرآیندی است که در آن اختلافات بین افراد یا نهادها، توسط یک مرجع قضایی بررسی و حل و فصل می‌شود. دادرسی مالیاتی و دادرسی کیفری، دو نوع دادرسی هستند که در نظام حقوقی ایران وجود دارند. این دو نوع دادرسی، از نظر اهداف، موضوعات، مراجع رسیدگی‌کننده و تشریفات دادرسی، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

اهداف دادرسی مالیاتی و کیفری

هدف از دادرسی مالیاتی، رسیدگی به تخلفات و جرایم مالیاتی و تعیین میزان مالیات متعلقه است. هدف از دادرسی کیفری، رسیدگی به جرایم و تعیین مجازات مرتکبان است.

موضوعات دادرسی مالیاتی و کیفری

موضوع دادرسی مالیاتی، تخلفات و جرایم مالیاتی است. تخلفات مالیاتی، اقداماتی هستند که خلاف قوانین و مقررات مالیاتی انجام می‌شوند و جرایم مالیاتی، اقداماتی هستند که در قوانین و مقررات مالیاتی، برای آن‌ها مجازات تعیین شده است. موضوع دادرسی کیفری، جرایم است. جرایم، اعمالی هستند که در قوانین و مقررات کیفری، برای آن‌ها مجازات تعیین شده است.

مراجع رسیدگی‌کننده به دادرسی مالیاتی و کیفری

مراجع رسیدگی‌کننده به دادرسی مالیاتی، عبارتند از: اداره امور مالیاتی، هیأت حل اختلاف مالیاتی و دیوان عدالت اداری در حالی که مراجع رسیدگی‌کننده به دادرسی کیفری، عبارتند از: دادسرا ، دادگاه کیفری و دیوان عالی کشور.

تشریفات دادرسی مالیاتی و کیفری

تشریفات دادرسی مالیاتی، به طور کلی، ساده‌تر از تشریفات دادرسی کیفری است. دادرسی مالیاتی، معمولاً در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول، هیأت حل اختلاف مالیاتی به پرونده رسیدگی می‌کند و در صورت اعتراض، پرونده در دیوان عدالت اداری رسیدگی می‌شود. دادرسی کیفری، معمولاً در سه مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول، دادسرا به پرونده رسیدگی می‌کند و در صورت صدور کیفرخواست، پرونده در دادگاه کیفری رسیدگی می‌شود. در صورت اعتراض به رای دادگاه کیفری، پرونده در دیوان عالی کشور رسیدگی می‌شود. دادرسی مالیاتی و دادرسی کیفری، دو نوع دادرسی هستند که در نظام حقوقی ایران وجود دارند. این دو نوع دادرسی، از نظر اهداف، موضوعات، مراجع رسیدگی‌کننده و تشریفات دادرسی، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند.

نکات طلایی در مورد تفاوت بین دادرسی مالیاتی و کیفری

در اینجا چند نکته طلایی در مورد تفاوت بین دادرسی مالیاتی و کیفری آورده شده است:

• دادرسی مالیاتی، برای رسیدگی به تخلفات و جرایم مالیاتی است. دادرسی کیفری، برای رسیدگی به جرایم است.
• مراجع رسیدگی‌کننده به دادرسی مالیاتی، عبارتند از: اداره امور مالیاتی، هیأت حل اختلاف مالیاتی و دیوان عدالت اداری. مراجع رسیدگی‌کننده به دادرسی کیفری، عبارتند از: دادسرا، دادگاه کیفری و دیوان عالی کشور.
• تشریفات دادرسی مالیاتی، به طور کلی، ساده‌تر از تشریفات دادرسی کیفری است. دادرسی مالیاتی، معمولاً در دو مرحله انجام می‌شود. دادرسی کیفری، معمولاً در سه مرحله انجام می‌شود.

با دانستن این تفاوت‌ها، می‌توانید درک بهتری از هر دو نوع دادرسی داشته باشید و در صورت بروز اختلافات مالیاتی یا کیفری، اقدامات لازم را انجام دهید. در ادامه، به طور خلاصه، برخی از تفاوت‌های بین دادرسی مالیاتی و کیفری را بیان می‌کنیم:

مثال‌هایی از تفاوت بین دادرسی مالیاتی و کیفری

در اینجا، به برخی از مثال‌های تفاوت بین دادرسی مالیاتی و کیفری اشاره می‌کنیم:

• مثال اول: فرض کنید یک شرکت، مالیات خود را به موقع پرداخت نکرده است. این شرکت، مرتکب تخلف مالیاتی شده است و اداره امور مالیاتی می‌تواند نسبت به مطالبه مالیات اقدام کند. در این صورت، دادرسی مالیاتی انجام می‌شود.
• مثال دوم: فرض کنید یک فرد، با توسل به جعل اسناد، مالیات کمتری پرداخت کرده است. این فرد، مرتکب جرم مالیاتی شده است و دادسرا می‌تواند نسبت به تعقیب کیفری وی اقدام کند. در این صورت، دادرسی کیفری انجام می‌شود.
• مثال سوم: فرض کنید یک شرکت، در حین عملیات ساختمانی، بدون رعایت مقررات ایمنی، باعث مرگ یک کارگر شده است. این شرکت، مرتکب جرم قتل شده است و دادسرا می‌تواند نسبت به تعقیب کیفری وی اقدام کند. در این صورت، دادرسی کیفری انجام می‌شود.

دادرسی مالیاتی و دادرسی کیفری، دو نوع دادرسی هستند که در نظام حقوقی ایران وجود دارند. این دو نوع دادرسی، از نظر اهداف، موضوعات، مراجع رسیدگی‌کننده و تشریفات دادرسی، با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. درک این تفاوت‌ها، برای افراد حقیقی و حقوقی، ضروری است تا در صورت بروز اختلافات مالیاتی یا کیفری، بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند.